Proje Konusu: Kültürel Varlık Restorasyonu

Proje Adı: Karedoğ Kültür Konuk Evi

Tarihçe: Halk diliyle “Karedoğ” (Tapu kayıtlarındaki adıyla Karadoğ) , Rize İli, Çamlıhemşin ilçesinde , “Hemegedur” diye anılan, ilçenin çarşısı ve merkezi olan yere beş dakika mesafede bulunan mevkinin adıdır.Bu mevkide eski adı “Atatürk İlkÖğretim Okulu” olan ve 1938 yılında köylünün imece usulü çalışarak, dişinden tırnağından artırdığını koyarak yapıp, arazisi ile birlikte devlete bağışladığı bir “taş mektep” bulunmaktadır. Yerel adlarıyla isimleri Makrevis, Ortan, Küşüve, Mikrun Kavak, Hala(Canuttobra), Habak, Sırt Mahallesi,Obicho ve Hemegedur’ olan merkez ve civar köylerden 600 dan fazla çocuğa diploma vermiş bu taş mektep, ne yazık ki 1998 den sonra kaderine terkedilmiştir. Bu terk edilişe gönlü razı olmayan derneğimiz 2004 yılından itibaren “kurtarma mücadelesini” sürdürmekte ve konuyu bilgilerine sunduğu altıncı Kaymakam ve dördüncü Vali ile işbirliğini sürdürmektedir.

Dernek bugüne kadar projeye ilişkin neler yaptı : Derneğin, Taş Mektebin restore edilerek Kültür Konuk Evine çevrilmesi projesine ilişkin girişimi 2004 yılı Aralık ayında Çamlıhemşin Kaymakamlığına müracaatıyla başladı. Ardından, Rize valisi ile yapılan yazışma ve görüşmelerle vilayet ikna edildi. 2005 yılı, Çamlıhemşin Belediyesinin bina üzerinde sahip olduğu “tahsis hakkını”nı değerlendirmesi yönündeki gelişmelerin takibi ile geçti. Belediye , kendilerine verilen süre iki kere uzatıldığı halde binayı korumaya alma yönünde herhangi bir girişimde bulunamayınca 2006’da “ tahsis hakkı “derneğe geçti. Taş Mektep 31 Mayıs 2006 da sembolik bir kira ile Rize İli Özel İdaresi tarafından Derneğimize 10 yıllığına verildi.Dönemin Rize Valisi Enver Salihoğlu’na katkıları için her zaman bir şükran borcumuz vardır. Daha sonra ortaya çıkan bir “imar planı tadilatı”gereğiyle yeniden Çamlıhemşin Belediyesi ve şehir plancı ile görüşmeler ve yazışmalar yapılarak 18 Aralık 2006 da projemize uygun plan tadilatı gerçekleştirildi. Bu arada Karadeniz Teknik Üniversitesine yaptırılan Röleve çizimleri ve Ankara’lı bir mimara yaptırılan restorasyon projesi Mart 2007 de tamamlanarak Trabzon Koruma Kuruluna başvuruldu. 26 Nisan 2007 de binanın Kültürel Varlık olarak tescili sağlandı.Bu suretle, binanın herhangi bir nedenle yıkılıp yerine çevreyi çirkinleştiren yapılaşmanın önüne geçilmiş ve onarım fonu için devlete müracaat etme kapısı açılmış oldu.Yapının onarımı için gerekli fonları bulma yönünde arayışlar arasında dernek eliyle bir yandan “İlk Kazma parası” adı altında halktan bağış toplanmaya başlandı. Diğer yandan da Avrupa Hibe fonlarından yararlanmak için ön başvuru dosyası ilgili mercilere verildi. Çamlıhemşin Kaymakamlığı aracılığı ile 2007 de duyurulan Avrupa Fonları Hibe Kredilerine yapılan bu başvuru ön elemeyi almakla birlikte, Doğu Karadenizde toplam 6 il için açılan ve kabul edilen toplam 30 projeden Rize için onay alan 6 projenin tamamında kanalizasyon-arıtma, içme suyu depo rehabilitasyonu gibi alt yapı imalatlarına öncelik verildiğinden söz konusu fonlardan yararlanılamadı. Bağış Kampanyalarına devam edildi. Guriş İnşaat AŞ yöremizle ilgili her türlü toplumsal meseleye her zaman el attığı gibi bu proje için de desteğini esirgemedi. “Çatıya Bayrak Dikme” adı altında yeni kampanyalar yürütüldü ve büyük katkılar sağlandı. Birlik Fonları üzerinden devlet destek verdi.Özetle, eşi benzeri görülmemiş bir iyi niyet ve hoşgörü içersinde bu proje için bağışlar yapıldı ve yapılan bağışların her kuruşu büyük bir titizlikle sakınılarak kullanıldı. Allah bağış yapan herkesten razı olsun.

Binanın dış cephesinin orjinalinde olmayan sıvaları sökülerek taş duvarlar meydana çıkarıldı.Dış köşe ve pencere kenarları söve, zemin kat pencereleri yuvarlak niş içinde olan yapının statiği, mevcut taşıyıcı iç ve dış duvarlara ilaveten ahşap konstrüksüyonla sağlandı. Bina sadece dış duvarlar kalacak şekilde tamamen soyulup albaştan ahşap yeni bir omurgaya oturtulduğunda çıkan maliyetler haliyle soyulmazdan önce öngörülemiyen ciddi bir yatırım kalemi oluşturdu. Çatı kiremitleri tamamen yenilendi.Tokattan otantiğe en yakın kiremit getirtildi. Bahçe kazıldı, aşağıdan yukarıya hiçbir duvarı kotta olmayan binaya düzgün bir zemin verildi ve çakıl atılarak ilk aşamalık bir çevre düzenlemesi yapıldı. Kapı ve pencere ahşap doğramaları ve camları takıldı. Çatının eğimi yeniden hesaplanarak gerek güçlendirmeye destek gerek konaklama alanına uygun bir ferahlık vermek için ilave hatıl atıldı, beton döküldü. Yerel mimarinin en güzel örneklerinden biri olan ahşap kafesli çatı aydınlatma pencereleri açıldı. Kör kasaları takıldı.Saçak altına yürüme yolu düzenlendi. Üstü doğal taşla kaplandı ve ana kapının girişi düzenlendi. Mekanik ve elektrik projeleri hazırlandı ve tesisat işlerinin imalatına geçiş aşaması tamamlandı.

Projenin Hedefi: Yaklaşık dört yüz metrekare üzerine oturan bina , çatının bir miktar yükseltilmesi ile zemin artı iki kattan oluşmaktadır. Üst iki katın, her biri duş ve tuvaletli, sade fakat çağdaş ihtiyaca cevap verecek nitelikte tasarlanmış on sekiz odalı bir butik otel, giriş katının ise giderleri butik otelden karşılanan çok amaçlı (müze, yerel el sanatlarının satış köşesi, eğitim ve sosyal amaçlı etkinlikler) bir mekan olarak düzenlenmesi hedeflenmiştir. Dekorasyonda otantiğe önem verilecektir. Çevredeki tek sosyal mekan bir kahvedir. Kadınların toplanma yeri , mevkideki tek bakkalın önündeki taburelerdir.Turistik tesisler Ayder yaylasında toplanmış olup, Çamlıhemşin-Çat karayolu boyunca yeterli tesis yoktur. Bina konumu Trabzon Havaalanı ve yaylalara ulaşım açısından oldukça elverişlidir.

Zemin katın ana fonksiyonu bir kültür köprüsü oluşturmaktır.Açık müze şeklinde her köşe, duvar, etnografik obje, fotoğraf, belge, tanıtım ile donatılacak, resepsiyonu, hediyelik eşya köşesi, TV seyir , toplantı , eğitim, ağırlama fonksiyonları ile “halk evi” benzeri hizmetler sunulacaktır. Kültür-Konuk Evi kendini finanse edebilen bir proje olarak düşünülmüştür ve hedef grupları ;

Yörenin kadınları
Yörenin gençleri
Yörenin yaşlıları
Yerel esnaf
Yöreden göçmüş ancak bir fırsat yaratıldığında tüm bilgi ve birikimiyle yöreyedönmeye istekli hemşehriler
Yurt içi ve yurt dışıeko-turizm / tarih meraklısı turistler
Bölgede çalışma yapmak isteyen kamu görevlileri, araştırmacılar, girişimciler, elçilik mensupları,ihtisas grupları, özel misafirler vb.dir.

Projeye fon desteği sağlanması halinde:

Bölgedeki çevre-yaşam kalitesi, refah düzeyi artırılmış, bölgenin ülke için bir değer olmasına katkıda bulunulmuş.
Köye ters göç teşvik edilmiş,
Arazi kaynağı kısıtlı bir bölgede mevcut olan bina çok amaçlı olarak düzenlenerek, yararlısosyal çevre yaratılmış, isdihdam ve nüfus artışına katkıda bulunulmuş,
1938 yılı taş mektep mimarisikorunarak yaşatılmış, bir kültürel miras bilinci uyandırılmış bu konuda yerel halk özendirilmiş, ayrıca, dağ, orman, yayla, vadi, dere gibi doğal kaynakların çöp, gürültü ve benzeriyle kirlenmesini durdurmada sorumluluk bilinci geliştirilmiş,.
Yerel halk kalkınma gayreti içine fiilen sokulmuş, katılım, katkı ve toplumsal farkındalık yaratılmış,
Başka toplumsal gelişim projeleri için uygun, konaklama, ve çalışma mekanı sağlanmış,
12 yıldır kullanılmamaktan bakılmayan, çatısı akan ve çürüyen bir kültür varlığıacilen korunmaya alınmış,
Neredeyse yalnız tüketici durumuna geçmiş yöre halkının, yeniden ve etkin bir şekilde üretime katılma cesareti ve bilinci uyandırılmış,
Yerel el becerisi ürünlerini değerlendirmek için mekan sağlanmış,
Kültür-Konuk Evinin uygulamalarıyla örnek, eğitimle destek olunan ev pansiyonculuğu teşvik edilmiş,
Çevre esnafı için talep ve yeni iş kollarının ortaya çıkmasına vesile olunmuş,

Ve ciddi, gerçekçi, sürdürülebilir, saygın ve örnek bir sosyal sorumluluk misyonu gerçekleştirilmiş olacaktır.

Atalarımızdan bizlere yadigar bu binayı en güzel şekide gelecek nesle bırakmak tek ve en büyük hedefimizdir.